Ο ετήσιος προσυμπτωματικός έλεγχος ισούται με την έγκαιρη πρόληψη του καρκίνου του μαστού. Οι καρκίνοι σε αρχικό στάδιο αντιμετωπίζονται ευκολότερα από αυτούς σε μεταγενέστερου επίπεδο και η πιθανότητα επιβίωσης είναι υψηλότερη. Ο τακτικός έλεγχος για καρκίνο του μαστού μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης και νόσησης. Οι δύο βασικές εξετάσεις που γίνονται κάθε χρόνο είναι η ψηφιακή μαστογραφία και το υπερηχογράφημα μαστού.

Η μαστογραφία είναι η πιο σημαντική απεικονιστική διαδικασία για την ανίχνευση και τη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Ο γενικός στόχος είναι να καταστεί δυνατή η έγκαιρη θεραπεία του, να βελτιωθούν τα ποσοστά επιβίωσης και να μειωθεί η ανάγκη για επιθετική θεραπεία όπως η μαστεκτομή. Θα πρέπει να προτιμάται η ψηφιακή μαστογραφία αντί της συμβατικής διότι τα πλεονεκτήματα είναι η χαμηλότερης δόσης ακτινοβολίας, της υψηλότερης ποιότητας εικόνας, της δυνατότητας μετεπεξεργασίας, της ψηφιακής αρχειοθέτησης, της μετάδοσης εικόνας και της μη χημικής ρύπανσης.

Ο μαστογραφικός έλεγχος πραγματοποιείται κάθε 1, 2 ή 3 χρόνια από την ηλικία των 40–50 ετών μέχρι περίπου τα 70–75, ανάλογα με τα εθνικά/περιφερειακά προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου. Οι ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές προτείνουν το διάστημα 2 ετών για τον γενικό γυναικείο πληθυσμό από 50 έως 70 ετών. Οι γυναίκες με συγγενείς 1ου βαθμού με καρκίνου του μαστού στην οικογένειά τους θα πρέπει να ξεκινούν ακόμη νωρίτερα την μαστογραφία αφού συμβουλευτούν τον γυναικολόγο τους.

Η μαστογραφία γίνεται σε γυναικές ως προληπτική ετήσια εξέταση ή σε γυναίκες που έχουν δυμπτωματικές ενδείξεις όπως ψηλαφητό εξόγκωμα, έκκριμα από τη θηλή, πάχυνση του δέρματος και  ανάσυρση της θηλής προκειμένου να διαγνωστεί ή να αποκλειστεί ο καρκίνος του μαστού. Η διαγνωστική μαστογραφία πραγματοποιείται συνήθως από ακτινογράφο και οι εικόνες είναι άμεσα διαθέσιμες για αξιολόγηση. Πριν ή μετά την αμφοτερόπλευρη λήψη των δύο τυπικών προβολών που έχουν ήδη αναφερθεί για μαστογραφία προσυμπτωματικού ελέγχου, γίνεται πλήρης κλινική εξέταση μαστού. Η καλύτερη χρονική στιγμή για να γίνει η μαστογραφία είναι από την 7η με 12η ημέρα μετά την έναρξη της τελευταίας εμμήνου ρύσεως. Δεν απαιτείται συγκεκριμένος προγραμματισμός μετά την εμμηνόπαυση, πράγμα που σημαίνει ότι για την πλειονότητα των μαστογραφιών που πραγματοποιούνται ο προγραμματισμός δεν έχει περιορισμούς. Όλα τα ξένα αντικείμενα (όπως σουτιέν, κολιέ, piercings κ.λπ.) πρέπει να αφαιρούνται πριν από τη μαστογραφία.

Το υπερηχογράφημα μαστού είναι μία από τις βασικότερες μεθόδους για τη διάγνωση παθήσεων του μαστού, μαζί με τη μαστογραφία, την μαγνητική τομογραφία (MRI) και τη βιοψία με βελόνα καθοδηγούμενη από υπέρηχο. Είναι μια μέθοδος που δεν εκθέτει τη γυναίκα σε ακτινοβολία και τους σχετικούς κινδύνους της. Πρακτικές δυσκολίες μπορεί να συναντηθούν σε γυναίκες με σοβαρές αναπηρίες που εμποδίζουν τη σωστή τοποθέτηση ή σε παχύσαρκες γυναίκες λόγω περιορισμένου βάθους διείσδυσης. Το υπερηχογράφημα γίνεται μία φορά τον χρόνο σε γυναίκες μικρότερες των 30 ετών και οι βασικές ενδείξεις είναι:

1. Ψηλαφητό εξόγκωμα
2. Μασχαλιαία αδενοπάθεια
3. Πρώτη προσέγγιση για κλινικές ανωμαλίες του μαστού κάτω των 40 ετών
4. Πρώτη προσέγγιση για κλινικές ανωμαλίες του μαστού σε έγκυες ή θηλάζουσες γυναίκες
5. Ύποπτες ανωμαλίες στη μαστογραφία ή μαγνητική τομογραφία
6. Ύποπτη έκκριση θηλής
7. Πρόσφατη αναστροφή θηλής
8. Ανάσυρση δέρματος
9. Φλεγμονή του μαστού
10. Ανωμαλίες στη χειρουργική ουλή μετά από χειρουργική επέμβαση διατήρησης μαστού ή μαστεκτομή
11. Ανωμαλίες παρουσία εμφυτευμάτων στήθους
12. Έλεγχος γυναικών υψηλού κινδύνου, ειδικά όταν δεν γίνεται μαγνητική τομογραφία

Είναι πολύ σημαντικό να διατηρείται η καλή γυναικολογική υγεία και ευημερία. Κάθε χρόνο πρέπει να διενεργείται ο απαραίτητος έλεγχος σε συνεργασία και συμβουλευτική καθοδήγηση από τον γυναικολόγο. Ο τακτικός έλεγχος έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς εάν γίνεται με συνέπεια πολλά γυναικολογικά προβλήματα μπορούν να προληφθούν ή και να θεραπευτούν εγκαίρως.



ΠΗΓΕΣ

Sardanelli F, Helbich TH, European Society of Breast Imaging Mammography: EUSOBI recommendations for women’s information. Insights Imaging. 2012

Feig SA. Screening mammography benefit controversies: sorting the evidence. Radiol Clin N Am. 2014

Lauby-Secretan B, Scoccianti C, Loomis D, International Agency for Research on Cancer Handbook Working Group et al. Breast Cancer Screening—viewpoint of the IARC Working Group. N Engl J Med. 2015