Η ακμή έχει ουσιαστικό αντίκτυπο στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, επηρεάζοντας τόσο την αυτοεκτίμηση όσο και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη. Εμφανίζεται επί το πλείστων στην πρώιμη εφηβική ηλικία και σπανιότερα στην ενήλικη ζωή. Είναι ουσιαστικά μια φλεγμονώδης διαταραχή του δέρματος με χαρακτηριστικές βλάβες όπως: ανοιχτούς και κλειστούς πόρους, φλεγμονώδεις βλατίδες, φλύκταινες, οζίδια και κύστεις, που μπορεί να οδηγήσουν σε ουλές και σημαντικές αλλαγές στην όψη του δέρματος.

Η παθογένεση της ακμής είναι πολυπαραγοντική και περιλαμβάνει ανώμαλη κερατινοποίηση του επιδερμικού φραγμού, αυξημένη παραγωγή σμήγματος λόγω υπερανδρογονισμού, πολλαπλασιασμό του Propionibacterium acnes και φυσικά φλεγμονή.

Η σοβαρότητα της ακμής διακρίνεται σε στάδια:

• (I) Ήπια ανοικτούς και κλειστούς πόρους με λίγες φλεγμονώδεις βλατίδες και φλύκταινες.
• (II) Μέτριες βλατίδες και φλύκταινες, κυρίως στο πρόσωπο.
• (III) Μέτρια προς σοβαρή αύξηση βλατίδων και φλύκταινων, καθώς και περιστασιακά φλεγμονώδη οζίδια, επίσης στο στήθος και την πλάτη.
• (IV) Σοβαρά Πολλά και μεγάλα, επώδυνα οζίδια και φλύκταινες.

Υπάρχουν διάφορες παραλλαγές ακμής, όπως acne conglobata, acne fulminans, acne mechanica, excoriated acne, chloracne, ακμή που προκαλείται από φάρμακα. Η κοινή διαφορική διάγνωση της ακμής περιλαμβάνει θυλακίτιδα, κεράτωση pilaris, περιστοματική δερματίτιδα, σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και ροδόχρου ακμή.

Θεραπεια

Η διάγνωση της κοινής ακμής είναι κυρίως κλινική. Το ιστορικό και η φυσική εξέταση μπορούν να βοηθήσουν στο εάν υπάρχει μια υποκείμενη αιτία της ακμής, όπως μια επιδεινούμενη φαρμακευτική αγωγή ή ενδοκρινολογική ανωμαλία που προκαλεί υπερανδρογονισμό (π.χ. σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών).

Η θεραπεία θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση της σοβαρότητας και των υποτροπών των δερματικών βλαβών καθώς και στη βελτίωση της εμφάνισης. Η προσέγγιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα της ακμής, τις θεραπευτικές προτιμήσεις και την ηλικία του ασθενούς, την τήρηση και ανταπόκριση σε προηγούμενη θεραπεία, την μείωση της παραγωγής σμήγματος για την πρόληψη της απόφραξης των θυλάκων και την μείωση της φλεγμονής.

Η τοπική θεραπεία είναι το πρότυπο φροντίδας για την ήπια έως μέτρια ακμή. Τα ρετινοειδή και τα αντιμικροβιακά, όπως το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου και τα αντιβιοτικά, αποτελούν την πρώτη επιλογή. Τέτοιες θεραπείες είναι ενεργές στα σημεία εφαρμογής και μπορούν να αποτρέψουν νέες βλάβες. Η κύρια παρενέργεια είναι ο τοπικός ερεθισμός. Τα τζελ, τα επιθέματα (εμποτισμένα με φάρμακα), οι πλύσεις και τα διαλύματα τείνουν να στεγνώνουν και είναι χρήσιμα για το λιπαρό δέρμα. Οι λοσιόν, οι κρέμες και οι αλοιφές είναι ευεργετικές για το ξηρό, εύκολα ερεθισμένο δέρμα. Τα περισσότερα τοπικά σκευάσματα απαιτούν τουλάχιστον έξι έως οκτώ εβδομάδες πριν εμφανιστεί βελτίωση και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για χρόνια ανάλογα με τις ανάγκες.

Αναλυτικότερα:

• Ρετινοειδή - Η τοπική θεραπεία με ρετινοειδεί αποτρέπει την υπερβολική κερατινοποίηση και την απόφραξη των πόρων του δέρματος. Η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι ο ερεθισμός και η απολέπιση. Τα πιο συχνά διαθέσιμα τοπικά ρετινοειδή είναι η τρετινοΐνη, το αδαπαλένιο και το ταζαροτένιο.
• Αντιμικροβιακά - Τα τοπικά αντιμικροβιακά, συμπεριλαμβανομένου του υπεροξειδίου του βενζοϋλίου και των αντιβιοτικών είναι αποτελεσματικά στη θεραπεία της φλεγμονώδους φάσης της ακμής. Το υπεροξείδιο του βενζοϋλίου είναι ένας βακτηριοκτόνος παράγοντας που εμποδίζει την αντίσταση του P. acnes. Διατίθεται σε διάφορα τοπικά σκευάσματα, που κυμαίνονται σε περιεκτικότητα από 2,5% έως 10,0%.
• Συνδυαστική θεραπεία - Η συνδυαστική θεραπεία, για παράδειγμα με ρετινοειδή και αντιβιοτικά, είναι πιο αποτελεσματική από οποιονδήποτε παράγοντα που χρησιμοποιείται μόνος. Ωστόσο, οι παράγοντες θα πρέπει να εφαρμόζονται σε ξεχωριστούς χρόνους, εκτός εάν είναι γνωστό ότι είναι συμβατοί.

Ο καταλληλότερος επαγγελματίας υγείας για την ακμή είναι ο δερματολόγος. Εκείνος θα σας καθοδηγήσει στην σωστή θεραπεία και αντιμετώπιση ανάλογα τις ανάγκες του δικού σας δέρματος.



ΠΗΓΕΣ

James WD. Acne. N Engl J Med 2005;352:1463–72

Haider A, Shaw JC. Treatment of acne vulgaris. JAMA 2004

Gollnick H, Cunliffe W, Berson D, et al. Management of acne: a report from a global alliance to improve outcomes in acne. J Am Acad Dermatol 2003